Wanneer je de wijk Bos & Lommer bekijkt vanuit het standpunt zoals op deze tekening hierboven is het bijna niet te geloven dat je hier echt in hartje stad zit. In één van de meest compacte buurten van Amsterdam. Links zien we het Erasmuspark en de gracht, achterin zien we de Augustanahof en in het midden de bomen waardoor het Wachterliedpaviljoen daarachter niet meer te zien is. Openbare ruimte in optima forma!

De vraag of die openbare ruimte niet veel te duur is,
werd eind april ’21 gesteld door de interviewster (Annemieke Schakelaar) in een talkshow in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen in 2022, georganiseerd door Koninklijke Vereniging Stadswerk Nederland. Het thema: Maatschappelijke vraagstukken oplossen in de openbare ruimte.
De vraag werd gesteld aan Wouter Veldhuis. Wouter Veldhuis is stedenbouwkundige en architect bij MUST en sinds kort Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving.

In dit blog draai ik het om. Want Wouter Veldhuis kan heel goed toelichten waar mijn foto’s over gaan en welke maatschappelijke vraagstukken ze raken en dat waardeer ik. Wouter Veldhuis had mij gevraagd of hij tijdens zijn verhaal mijn foto’s uit Buurtbanden mocht laten meelopen met zijn verhaal. Nu heb ik hem gevraagd zijn verhaal te laten mee lopen met mijn beelden.

in het interview reageerde Wouter Veldhuis fel op de vraag ‘of openbare ruimte niet te duur is’, en stelde:
‘Openbare ruimte is het kostbaarste wat we hebben. Zonder openbare ruimte, durf ik te stellen, is er geen samenleving’.

De interviewster noemde nog even onze gezondheid, vriendschap en de liefde als alternatieven. Wouter Veldhuis beaamt dat ook dat belangrijk is, maar licht toe ‘Je kan wel gezond zijn maar als je niet weet of een of andere primitieveling je kop in elkaar slaat dan is je gezondheid snel voorbij’.
Dus in die openbare ruimte, leven we letterlijk met elkaar samen.

Hij vervolgde: ‘Er zijn mensen die tegenwoordig bijvoorbeeld op twitter of op internet heel rare mensen lijken te zijn, maar uiteindelijk gewoon je buren blijken te zijn die je dan wél kunt aanspreken. Dus in de openbare ruimte ontstaat het gesprek, kom je tot elkaar en wrijft het ook zo nu en dan. En juist in die Corona tijd heb ik gezien dat die openbare ruimte ontzettend hard nodig is om elkaar te kunnen begrijpen en samen te leven in dit kleine land’.

Wouter ‘De samenleving ontstaat toch vooral in die openbare ruimte. In landen waar geprivatiseerde communities achter hekken zitten, is die samenleving stuk. En de mensen achter het hek zijn misschien wel stuk voor stuk gelukkig rond hun golfbaan of iets dergelijks. Er staat echter wel een hek omheen en ze denken dat alle mensen buiten het hek gevaarlijk zijn. Terwijl dat gewoon medemensen zijn. Je moet dus oppassen dat het geen groepen worden die het met elkaar heel fijn hebben, maar geen interactie hebben met de wijk er omheen’.

Ik (RdV) moet terugdenken aan vijftien jaar geleden. Ik was voor een onderzoek twee weken in Maputo, de hoofdstad van Mozambique. Cultureel antropoloog Linda van de Kamp nam me mee naar de prachtigste plekken, maar tegelijk kwam ik het boven geschetste beeld letterlijk tegen, zie onder. Het is wellicht een cliché, maar het was er wel te zien en waarschijnlijk nu nog steeds. 

Dan de plek in Bos & Lommer zoals op de tekening bovenaan deze column. Een zwemsteiger waar Anita met haar puberzonen komt, waar de 78-jarige Hans het zwemtrapje op klimt en zijn vrouw Marreke in gesprek raakt met Anita en waar ondertussen Rachid en zijn vrienden de Admiralengracht overzwemmen en een vader met zijn dochter aan het ‘suppen is’. (RdV)
Wouter tot slot: ‘In de sociologie wordt wel gezegd: de samenleving ontstaat op het moment dat een vertrouwde vreemdeling herkend wordt. Dus dat je iemand kent, maar je niet precies weet waar die woont of hoe die heet, maar je kent ‘m wel, want je ziet ‘m vaker. Dat geeft, als je je bij zo iemand veilig voelt, een thuisgevoel. En dat is cruciaal! Die vertrouwde vreemde kom je niet tegen in je geprivatiseerde binnentuin’, of zwembad.

Dit is een blog uit een serie. De serie startte met deze blog, waarin de aanleiding wordt toegelicht. In de tweede blog beantwoord ik de vraag van een bewoner; maar wat is hier het nut van? De derde gaat over de paradox van nabijheid. De vierde heeft de titel: de ogen achter Witte Paleis